KASAYSAYAN SA FORT SAN PEDRO

SCRIPTS FOR DYAB CO- HOSTING

KASAYSAYAN SA FORT SAN PEDRO
ni Christianne Eric T. Orbiso

Tulo ka anggulo nga ginama sa mga nilumpong nga mga bato ug adunay mga atabay ang Fort San Pedro kaniadtu. Nahimu kining taguanan sa mga Espanyol panahon sa gubat batok sa mga Amerikano. Kini nahimutang duul sa pier ug sa kaniadtung Customs House sa Syudad sa Sugbu.
Niadtung Mayo ocho mil quenientos saysenta y singko, mao ang paghimu sa Fort onse ka adlaw human sa pag abut ni Miguel Lopez de Legaspi sa Sugbu kinsa maoy nahimung gobernador sa Sugbu nga usa ka Espanyol.
Tunga- tunga sa tuig mil ocho sientos, niagi kining Fort San Pedro sa usa ka testimonya sa Santissimo Nombre de Jesus kon ang espanyol nga pinulungan sa Syudad sa Sugbu, ug sa maong tuig, nahimu kining parte sa Warwick Barrack, usa ka punduhanan sa mga Kano nga sundalo.
Sa tuig mil nuive sientos diesesiete, nihanyo ang munisipyo sa Sugbu nga ihatag sa syudad ang Fort San Pedro arun pagahimuun nga lugar- laaganan sa mga molupyu. Ug ingun man, sa tuig mil nueve sientos singkwenta y siete, nahimo kining Cebu Garden Club ug Cebu City Zoo. Pagkaabut sa tuig mil nueve sientos setenta y ocho hangtud mil nueve sientos noventra y tres, nahimu na kining opisina sa gobyerno.
Ang maong Fort adunay mga kanyon nga maoy gigamit nga hinagiban sa mga Espanyol niadtung gubat.
Aduna usab kini tulo ka balwarte nga gihinganlan ug La Concepcion, San Miguel ug San Ignacio de Loyola.
Ug karun, ang Fort San Pedro usa na sa mga lugar nga dugukanan sa mga turista dinhi sa Sugbu ug nagpabiling makasaysayun tungod sa mga buhing kabtangan sama sa karaang dokumento, artifacts, kinulit nga mga hulagway, paintings ug uban pang mga kabilin sa mga Espanyol.

ANG PARAISO
ni Christianne Eric Orbiso

Ang kalibutan kaniadto
Sama sa usa ka Paraiso
Puno sa paglaum ug kalipay
Diin kita managpuyo sa kaligdong ug kahapsay.

Tataw nga tubig sa kadagatan,
Maayong paglahi sa mga hugaw sa basurahan,
Presko nga hangin nga atong masinghut
Nga daw kita dad- on sa lugar nga way kaligutgut.

Apan naunsa na ang kalibutan karon?
Kinahanglan pa ba natong mahalon?
Nagkuyat-ag nga basura bisan asa ka mahiabut
Ang Paraiso nga puno sa kagubot.

Panahon na nga ako muingon sa atung buhatunon
Alang sa pagbalik sa kaniadtong Paraiso ug kita magamatngon
Basura dinhi, basura didto atong hipuson
Arun sa dayon, kita makaamgo pagbalik og kahayag gikan sa kangitngit ‘tang kagahapon.

Magsugod kita sa sinugdanan!
Banhawon ‘ta ang kaniadtong Paraiso!
ANG DAN COLON
ni Julie Ann Daclan

Ang Colon maoy giingun nga labing karaan nga dalan sa tibuok Pilipinas. Gitikud kini sa mga Espanyol sa panahon ni Miguel Lopez de Legaspi. Ang ngalang Colon nagagikan sa pangan ni Cristobal Colon o mas nailhan sa pangan nga Cristopher Columbus. Ang maong dalan nagsilbing sentro sa dakbayan sa Sugbu, ang lugar diin makit- an ang nagkadaiyang mga establishamento sama sa mga sinehan, department stores ug uban pang mga edipesyo sa mga tigpatigayon.
Sa paglabay sa mga katuigan, nagpabiling sentro usab sa panginabuhian sa atong mga kaigsuunan ang maong dalan. Sa Colon natukod ang labing unang establishamento sa tigpapatigayun ug ingun man ang mga nagkalain- laing opisina. Ang maong dalan maoy saksi sa pagsaka ug pag us-us sa ekonomiya ingun man ang kompetisyun sa pulitika sa Sugbo.
Ang Colon puno sa mga nagkadaiyang komersyal nga mga edipesyo ug tungod niini,ang mga negosyante hugot og pagsalig nga magmalampuson ang ilang negosyo.
Tuig 1990, ang kultura sa Amerika sama sa department store nahiabut sa Sugbu. Nagkadaiyang gidak-un sa mga edipesyo ang pas-pas nga napatukod hinungdan nga daghang negosyante ng nabalaka tungod sa inanay nga pag us-us sa ilang mamalitay. Sa maong hitabo, daghang establishamento ang nasirado sa hinungdan nga kadaghanan sa mga konsumidor, nadani sa mga de aircon nga mga edipesyo. Apan, ning bag-o lang, nabantayan nga nidaghan ang mamalitay sa Dan Colon. Daghang mga tawo sa lain- laing probinsya sa Sugbu ni konsiderar nga ang Colon maoy lugar diin anaa ang labing barato nga mga panaliton.
Ang Colon nagpabiling paraiso sa mga nagkalahi- lahing mga bargain stores sama sa ukay- ukay, diin nailhan nga usa kini sa mga atraksyon sa katawhan. Ang maong kalihukan giila sa mga sugbuanon tungod kay nahisama ra kini nga nibisita kita pagbalik sa kaniadtong dalan.
Ang Dan Colon garbo sa mga Sugbuanon kaniadto, karon ug sa umaabot!